Informasjon til jegerar om innlevering av hjortekjevar

Gjennom det nasjonale bestandsovervakingsprogrammet for hjortevilt, følgjer Norsk institutt for naturforskning (NINA) bestandsutviklinga til villrein, hjort og elg i store delar av landet. 
Programmet vart etablert i 1991 og er eigd og finansiert av Miljødirektoratet. Inneverande kontraktsperiode mellom NINA og direktoratet omfattar jaktsesongane 2022-2026. Programmet er langsiktig. 

• Hovudfokus er dyras vitalitet, kondisjonstilstand/vekt, fruktbarheit og beitetilbod. 
• Samnanger og delar av Bjørnafjorden kommune blei innlemma i prosjektet i 2023. For Bjørnafjorden kommune gjeld dette berre vald i gamle Os kommune. 
• Følgande kommunar inngår i overvakingsprogrammet: 
  • Vestland nord: Kinn (berre vald i gamle Flora kommune) 
  • Vestland sør: Bergen, Samnanger, Bjørnafjorden (berre vald i gamle Os kommune)
  • Trøndelag: Orkland Innlandet: Lom, Sel, Vågå 
  • Vestfold og Telemark: Drangedal, Larvik, Nome, Siljan, Skien 
  • Agder: Hægebostad, Kvinesdal, Farsund, Flekkefjord

Underkjeven frå felte dyr og fallvilt kan gi viktig informasjon til både forvaltning og forsking. 
Tennene blir brukte til å bestemme alder, medan mål av kjeven gir opplysningar om dyrets storleik og vekstforhold. 
I kombinasjon med individdata, gir materialet både forskarar og den lokale forvaltninga moglegheit til å følgje utviklinga i aldersstruktur og vekstforhold i bestandane. 

• Ta ut kjeven straks dyret er slakta
• Flå og grovreins kjeven
• Minst ein heil kjevehalvdel inkludert alle framtennene skal leverast
• Fest korrekt merkelapp til kjeven og heng kjeven til tørk (til det sluttar å lukte, helst på ein kjøl med vifte)
• Bruk tørkepapir rundt kjeven. Legg på nytt tørkepapir før levering
• Lever i papirpose/pappeske. Unngå å pakke kjeven i plast

Underkjevar frå alle felte hjort (kalvar, eittåringar og eldre dyr av begge kjønn) skal merkast med utlevert merkelapp. Fyll ut merkelappane med dei nødvendige opplysningane og lever kjeven til rette vedkommande. 

Jaktfeltleiar og valdleiar, saman med jeger, har ansvar for at dette blir gjort. Valdleiaren skal organisere henting og fordeling av merkelappar. Valdleiaren skal organisere innsamling og levering av kjevar.

• Kvar merkelapp har ein unik strekkode. Merkelappane inneheld også fleire klistremerke med strekkode. 
  Dersom det blir samla inn fleire prøvetypar (t.d. hjerneprøve eller møkkprøvar) frå same individ, skal desse klistremerka brukast til merking av desse prøvane. Slik merking gir sikker kopling mellom individdata og øvrig prøvedata. 
• Miljødirektoratet har innført digital fellingsrapportering i Hjorteviltregisteret. I samband med dette skal jaktlaga sjølve registrere alle individdata frå felte dyr i Hjorteviltregisteret. I tillegg må merkelappen sitt strekkodenummer registrerast, anten ved bruk av Sett og skutt-appen eller via Hjorteviltregisteret.

Data og resultat frå analysane vil bli rapporterte via Hjorteviltregisteret på våren, året etter at innsamlinga blei gjennomført (normalt før 1. juni). 
Når data som er lagt inn av jeger/valdansvarleg er godkjent av kommunen, vil det vere mogleg å hente ut førebels data, sjølv om materialet ikkje er ferdig analysert og kvalitetssikra. 
I tillegg til den årlege rapporteringa av data og enkle analyseresultat i Hjorteviltregisteret, publiserer overvakingsprogrammet ulike rapportar som summerer resultata frå programmet. 
Elektronisk kopi av desse rapportane blir fortløpande lagt ut på NINA si heimeside. 

• Les meir om det nasjonale bestandsovervakingsprogrammet for hjortevilt  
• Ytterlegare informasjon om innsamling av materiale frå hjortevilt finn du her