Fortidsminneforeininga Bjørnafjorden lokallag
Avduking 25.mars 2025 kl. 12.00
Stad: Ved det gamle kommunehuset, Osøyro
Arrangement 12.00 – 12.30
Program
12.00 Velkomen ved Ingebjørg Astrup, Fortidsminneforeininga- Bjørnafjorden lokallag. Blå skilt markeringar i kommunen til no.
12.05 Os Frivilligsentral - Bruk og visjon ved Stine Kobbeltvedt
12.10 Avduking av Blått skilt ved ordførar Terje Søviknes
Avslutning med kaffi, mineralvann og frukt inne i huset
Dette skriv Ingebjørg Astrup frå Fortidsminneforeininga Bjørnafjorden lokallag om det historiske huset:
Det gamle kommunehuset - blått skilt og frivilligsentral
Det gamle kommunehuset er vårt første kommune- og tinghus, og vart flytta frå Molda til Osøyro i 1884. Når huset nå skal få sitt blå skilt, som i kortform fortel historia om huset, er vi glade for at det er ordførar Terje Søviknes som vil stå for avdukinga som finn stad tysdag den 25.mars.
Fortidsminneforeininga Bjørnafjorden lokallag har sett det som viktig at folk som bur i og som vitjar Bjørnafjorden kommune får kjennskap til nokre av bygga i kommunen, og i samarbeid med huseigarar og kultureininga i kommunen har laget tinga skilt gjennom Oslo Byes vel, og dei aktuelle bygga er tildelt blått skilt.
Kommunehuset på Osøyro, til høgre i den kvite husrekka. Biletet er tatt mellom 1884 og 1894, kort etter at huset blei flytta frå Molda.
Lokalhistorisk arkiv
Blått skilt
«Blå skilt» er eit omgrep som er kjend dei fleste stader i landet. Skilta presenterer kulturhistorie i kortform, og fortel oss om ein bygning, ei historisk hending eller ein viktig person som er knytt til bygget eller staden.
I Noreg kom dei første blå skilta i Oslo på slutten av 1980-talet, og nasjonalt er det Oslo Byes Vel som har patent på skilta. Dei er følgeleg eit designprodukt som det ikkje er lov å kopiere. Føringar og prosedyre er presentert på nettstaden www.blaaskilt.no. Denne måten å informera om bygg er også eit internasjonalt konsept, og i London har ein til dømes informert om bygg og historie i om lag 150 år. Det er ei ære å bli tildelt eit blått skilt.
Det gamle kommunehuset
Det gamle kommunehuset ligg fritt og fint på Kyrkjeflaten, og difor er det fleire som vitjar Os, som legg merke til huset. Det skil seg også ut med småruta vindauge med okerfarga lister og kantbord, og med ei grøn utskoren dør. I mange år har det husa Galleri Oz, og mange har vore inne i huset og sett på kunst og kunsthandverk - både i utstillinga og i galleributikken. No er det Os frivilligsentral som held til i det kvitmåla huset, og huset er framleis fylt av aktivitet.
Mange i bygda kjenner til at huset har ei spesiell historie både når ein tek eit langt tilbakeblikk, og når ein held seg til nyare historie. Huset minner oss om den viktige rolla som det har hatt i historia vår med utvikling av lokaldemokratiet. I 1884 vedtok heradsstyret å kjøpa det gamle herskapshuset på Molda til kommunehus og tinghus. Huset vart flytta til Osøyro og bygd opp att der, og heile kostnaden med kjøp og flytting var på to tusen kroner. På gamle bilete frå Øyro kan ein sjå at huset ligg like ved fjøra før utfyllinga på Øyro hadde funne stad.
Huset vart opphavleg bygd på Moldegård av den tyskfødde oberst Johan Jacob Pritzier som kom til Os for å vera sjef for Søndre Nordhordlehnske kompani.
I 1935 var det ei opprusting av huset, betalt av Johan Ludwig Mowinckel. I den samanheng vart det ny staseleg hovuddør som var skoren av Olav O Hjelle. Den kan vi gleda oss over den dag i dag, og den synleggjer treskjerarhandverket som var ein av tradisjonane i Osbygda.
Det gamle kommunehuset rundt 1952, medan det framleis stod på Osøyro, der Rådhuset står i dag.
Fritz Johannessen
I samband med planar for utvikling av Osøyro, vart sentrumskvartalet planlagt. Som følgje av det måtte ein fjerna trehusrekka som låg der. Dermed skulle det gamle kommunehuset igjen ut på vandring. Det som var spesielt denne gongen var at eit Vossafirma tok på seg å flytta huset heilt. Ny tomt vart på Kyrkjeflaten der ny grunnmur vart bygd. Så vandra huset «i heilo» frå plassen det hadde hatt i hundre år mot den nye grunnmuren. Vandringa kom til ved slep av huset over sliskar, og klareringa mellom husa langs Landboden verka vera hårfint berekna. Det gjekk 12 dagar frå huset vart jekka opp frå grunnmuren der det stod, til det var på plass på den nye muren på Kyrkjeflaten den 18. april 1986. Det tok ikkje lang tid før ein kunne tru at det alltid hadde stått der.
Kunstnarane bak galleri Oz gjorde ein formidabel innsats for bygda og for andre kunstnarar. For publikum hadde dei ei breidde i utstillingane, og dei presenterte dei ulike verka på ein god måte med enkel og kreativ utstillingsarkitektur. I 2015 gav dei seg etter tolv år med verksemd, og i januar i 2016 flytta frivilligsentralen inn.
Os frivilligsentral
Os frivilligsentral er ein møteplass som formidlar kontakt og legg til rette for samhandling mellom menneska i lokalmiljøet. Det frivillige lagslivet er ein viktig drivkraft i samfunnet vårt både for oppgåver som skal utførast, og for den einskilde si glede over å vera engasjert og ta del i eit fellesskap. Det er viktig at kommunane legg til rette for, og er i samhandling med einskilde frivillige og det frivillige lagslivet, og eit av dei uttalte måla er at: saman skaper vi gode og inkluderande lokalsamfunn.
Det gamle kommunehuset er ein god møteplass og det er eit levande hus. Det ligg sentralt plassert på Øyro, og i tillegg til å være ein møteplass husar det mange ulike organisasjonar, lag og aktivitetar. Dei er lista opp på nettstaden os-vestland.frivilligsentral.no. Ta kontakt og finn ut om det er noko som passar for deg.
Arrangementet den 25.mars er i samarbeid mellom Fortisdminneforeininga Bjørnafjorden lokallag og Os Frivilligsentral og er ope for alle.
