Mistenker du at nokon har det utrygt heime? Sei ifrå!

Sjå: 

• Sår og blåmerke, gjerne fleire stader på kroppen (sjå bilete i elektronisk rettleiar)
• Brann- og stikkskadar
• Svimmelheit
• Søvn- og spiseforstyrringar
• Vondt i magen
• Uro og irritabilitet
• Depresjon
• Utagerande eller "pleasande" åtferd
• Reaksjonar ved berøring
• Hyppige legebesøk og innlegging på sjukehus (med diffuse symptom)
• Familien motset seg innsyn
• Bruk av rusmiddel

Ver merksam på "skjulte" bodskap, som til dømes at barnet skriv eller teiknar noko, ikkje ønskjer å gå heim eller endrar åtferd når foreldra hentar.

Kva gjer du?

• Om du jobbar med barn: Informer leiar om mistanken din.
• Observer, skriv ned kva som har skjedd. Oppgi tid og stad.

Spør:

Prøv å spørje kva som har skjedd, samstundes som du ivaretar barnet.​

Start gjerne med:

• Eg er bekymra. Beskriv kva du ser
• Det verkar som du ofte har vondt i magen.
• Eg ser at du har blåmerke på armen.

Fortsett med:

• Dette gjeld kanskje ikkje deg, men mi erfaring er at mange som ikkje har det så greitt heime kan få slike plagar. Kva tenker du om det?
• Korleis er det å vere deg heime?

Avklar:  

Eit barn kan fortelje om hendingar heime plutseleg, til dømes i ei samlingsstund eller eit frikvarter. Inviter då barnet til samtale:

• Då du sa det ..tidlegare i dag - kva meinte du då?
• Eg har ikkje vore der, fortel så godt du kan
• Kva skjer vidare då?
• Du har fortald meg om...

Ver varsam og ikkje spør for detaljert. Det er politiet eller barnehusa som gjennomfører avhøyr med barnet, og som ønskjer å vere dei første som spør barnet om detaljane. Still opne spørsmål og la barnet fortelje fritt.

Når barnet er ferdig med si forteljing, bekreft det barnet har sagt, og tydeleggjer at det ho/han har sagt er viktig.
Ikkje lov barnet at du ikkje skal seie det til nokon. Forklar at du må snakke med nokon andre vaksne om det barnet har fortald, men at du skal fortelje når du gjer det og kven du snakkar med.

Kva gjer du?

• Skriv ned det som barnet har fortald - så ordrett som mogleg Dokumentasjon er viktig, skriv "mor seier...", "barnet fortel.."
• Du kan drøfte saka anonymt med barnevern, krisesenter eller politi.
• Drøft gjerne den konkrete saka med leiaren din (om du jobbar med barn) og helsesjukepleiar, der de saman legg ein plan for kven som gjer kva og når (akutte tiltak, bekymringsmelding, vise til hjelpeapparat osb.)

Opne og last ned dette tiltakskortet (PNG, 628 kB)

Akutt:

Når du har grunn til å tru at eit barn vil komme til å bli utsett for vald, har du avvergeplikt

• ved fysiske skadar
• ved symptom etter psykisk vald
• ved alvorlege truslar
• ved mistanke om seksuelle overgrep
• når barnet viser redsel for å gå heim
• når barnet blir henta av rusa foreldre
• ved mistanke om føreståande eller gjennomført kjønnslemlesting eller tvangsekteskap

Politiet skal varslast umiddelbart. Barnevernet/barnevernvakta skal varslast samtidig. NB! Ved mistanke om vald mot barn, skal foreldre IKKJE kontaktast.

Ved synlege skadar, ta gjerne bilete med eigen telefon. Vurder om barnet skal til lege for å sikre bevis.
Di plikt er sjølve varslinga. Politiet vil etterforske og syte for avhøyr ved barnehusa.
Ver merksam på at faktorar som samlivsbrot, arbeidsløyse, sjukdom, trygd og rusmisbruk i familien kan bety auka risiko for alvorleg vald.

Kva gjer du ved mistanke om at eit barn blir utsett for vald?

Send bekymringsmelding til barnevernet
Meldinga skal innehalde: Personalia, årsak til bekymring - kva du har sett, høyrt, observert.
Oppgi kontaktperson og kva som alt har blitt gjort. Om du jobbar med barn: Send meldinga i samarbeid med leiaren din. Dersom leiaren ikkje vil signere, har du eit sjølvstendig ansvar for å sende meldinga med di underskrift. Barnevernet gir tilbakemelding når melding er mottatt og når undersøkinga er avslutta. Som venn eller nabo, får du berre vite om meldinga er mottatt.
Hugs! Du skal berre melde frå om bekymringa di. Det er barnevernet som undersøker saka og avgjer vidare tiltak.

Er du usikker?

Ring konsultasjonsteamet i kommunen eller barnevernet for å drøfte saka anonymt.

Fortel barnet kva som skjer
La barnet få vite kva som skjer vidare med den informasjonen det eventuelt har gitt. Vurder utifrå barnets alder og situasjon korleis og når dette bør skje.

Kva om saka blir henlagt, men valden held fram?

Ny melding til barnevernet
Meld forholdet på nytt til barnevernet, som i mellomtida kan ha mottatt fleire bekymringsmeldingar

Informasjon om hjelpetilbod til heimen
Dersom du jobbar med barn: Gi elevar og foreldre informasjon om vald i nære relasjonar og hjelpetilbod. Send med brosjyrar heim eller del ut på foreldremøte. Krisesenteret har brosjyrar og undervisningsmateriell.

Opne og last ned dette tiltakskortet (PNG, 651 kB)

Sjå:

• Sår og blåmerke
• Brann- og stikkskadar
• Svimmelheit
• Konsentrasjonsvanskar
• Søvn- og spiseforstyrringar
• Uro og utagerande åtferd
• Er unnvikande
• Depresjon
• Virkar irritabel
• Endring i åtferd
• Avtalar blir ofte endra
• Personen vil ikkje ta imot hjelp som krev innsyn i familien
• Partner er ofte med til avtalane
• Hyppige legebesøk med diffuse symptom
• Reaksjonar ved berøring
• Bruk av rusmiddel

Spør:

Prøv å få til ein dialog slik at valden kan bli erkjent.

Start gjerne med: Eg er bekymra.
Beskriv så det du ser: t.d. Det verkar som du er ofte borte frå jobb. Du verkar sliten. Eg ser at du har blåmerke på armen.
Fortsett med: Dette gjeld kanskje ikkje deg, men mi erfaring er at mange som ikkje har det så greitt heime kan få slike plagar. Kva tenker du om det? Korleis har du det heime?

Avklar:

Korleis artar valden seg?

• Slag, truslar, seksuell tvang
• Lugging, brenning, audmjuking eller latterleggjering
• Manglande råderett over eigne pengar
• Blir nekta kontakt med familie og venner
• Ting vedkommande er glad i blir øydelagde
• Mishandling av kjæledyr
• Tvangsekteskap

Kor alvorleg er valden?

• Når skjedde dette sist?
• Beskriv kva som skjedde
• Er du redd for at noko skal skje framover?
• Er det fare for liv og helse for deg sjølv eller barna dine?
• Har du tidlegare vore i kontakt med politiet eller krisesenter?

Risikofaktorar
Samlivsbrot, tidlegare valdsepisodar, tilgang til våpen, arbeidsløyse, økonomiske vanskar, sjukdom og rusavhengigheit kan bety auka risiko for grov vald og partnerdrap. Politi og krisesenter bør kontaktast.

• Be den valdsutsette skrive ned kva som har skjedd og skjer, kor og når det har skjedd.
• Informer den valdsutsette om kva du vil gjere med det du no har fått vite.

Opne og last ned dette tiltakskortet (PNG, 549 kB)

Akutte situasjonar

Ved alvorlege truslar eller fysiske skadar etter vald og overgrep:

• Ring politiet for å forhindre nye akutte overgrep. Fortel kva du har sett og kvifor du er redd for nye overgrep (avvergeplikta). Den valdsutsette kan melde overgrepet eller politiet kan ta ut offentleg påtale.
• Ved mistanke om valdtekt, kontakt Valdtektsmottaket eller Legevakta i Bergen for undersøking og sporsikring.
• Tilby å køyre den valdsutsette til Krisesenteret i Bergen, kor ho eller han kan bu trygt. Krisesenteret har rutinar for risikovurdering og henting av eigendelar.

Kva gjer du?

Målet er å motivere den valdsutsette til å kontakte hjelpeapparatet slik at valden stoppar.

Anonyme drøftingar

Er du usikker på kva du skal gjere, kan du drøfte saka anonymt med krisesenter eller politi. Ring og avtal ein samtale med fagpersonar på krisesenteret.

Informasjon om hjelpetilbodet til den valdsutsette

Hjelp den valdsutsette å finne informasjon om hjelpeapparatet. Kontakt krisesenteret for meir informasjon og materiell.

Rettleiingssamtale på krisesenteret

• Inviter den valdsutsette med til ein samtale på krisesenteret.
• Krisesenteret kan hjelpe til med å vurdere sikkerheita, om forholdet skal meldast til politiet, og gi råd og rettleiing om vegen vidare for å stoppe valden.
• Ikkje alle treng å bu på krisesenteret. Valdsutsette kan få jamlege rettleiingssamtalar i ein vanskeleg fase.
• Du som tilsett i hjelpeapparatet kan òg invitere krisesenteret med i møte saman med den valdsutsette.

Opne og last ned dette tiltakskortet (PNG, 504 kB)

English  (PDF, 971 kB)

Ukrainsk (PDF, 5 MB)

Arabisk (PDF, 316 kB)