Toget i svingen på Hetleflåten (ukjent dato). Her blei det trøbbel allereie første dag banen var offisielt i drift, 1. juli 1894. I det strålande sommarvêret førte solslyng på skinnene til at opningstoget med 250 passasjerar måtte vente medan skinnene blei reparert.
Enoch Djupdræt / Bjørnafjorden kommune
Nesttun-Osbanen opna med stor ståhei 1. juli 1894, med skodelystne på alle stasjonar. Strekninga Osøyro-Nesttun var 26 kilometer, og turen tok halvannan time. Maksfart på den smalspora banen var 25 km/t, rett nok redusert til 15 km/t der banen gjekk langs trafikkert veg. Skulle du heilt til byn, måtte du byte tog på Nesttun, for det var større sporvidda på Vossebanen.
Utkonkurrerte seg sjølv
I flerie tiår var Osbanen nyttig for både passasjer- og godstransport til og frå Os. Folk var glade i toget sitt, sjølv om det verserte tallause vitsar om både farten og storleiken. Frå 1920 fekk Osbanen konkurranse frå busstrafikken. I 1927 blei rutebilselskapet Nesttun-Osbanens Bilruter oppretta, og det endte etter kvart med at Osbanen utkonkurrerte seg sjølv.
På tur langs linjo
I 1935 var det slutt, og vi fekk den uslåelege rekorden «Noregs første nedlagte jernbanestrekning.» Siste tog gjekk frå Os stasjon 1. september, og kort etter blei skinnene fjerna. Men deler av traseen til jernbanelinja er bevart som turveg og sykkelveg, og spor av Osbanen finst framleis i lokale namn som Kuvenstasjonen, Ulvenstasjonen og Vognhallen på Osøyro. Ved Osbane-museet på Stend stasjon er det lagt ned 70 meter skinnegang.
Felles løft for å fortelle 26 kilometer historie
Kulturminnedagane går av stabelen frå 31. august til 9. september. Osbanens venner, Os kulturutvikling, Venneforeningen for gamle Osbanen og Fortidsminneforeininga Bjørnafjorden lokallag samarbeider med kultureininga i Bjørnafjorden kommune og Fana og Ytrebygda kulturkontor om å få ting til å skje både ved stasjonane og langs «linjo» mellom endestoppa på Os og Nesttun.
Vil du lese meir om Osbanen? Sjekk ut lokalhistoriehylla i Bjørnafjorden bibliotek.
I Lokalhistorisk arkiv kan du sjå bilete frå bygging av banen og dei fire tiåra toget gjekk.