Kan eg sette opp eit gjerde utan å søke?
Gjerde mot nabo er i utgangspunktet ikkje søknadspliktig etter plan- og bygningslova § 20-1, og kan derfor normalt settast opp utan å søke kommunen om løyve. Er gjerdet høgt eller i strid med plan, vil det kunne vere søknadspliktig etter § 20-1. Gjerde som ber preg av å vere levegg, kan vere søknadspliktig. Sjå meir informasjon om leveggar i artikkelen om Unntak søknadsplikt. Gjerde mellom naboer er regulert av lov om grannegjerde.
Du kan sette opp enkle, lette konstruksjonar som flettverksgjerde og andre gjerde som ikkje er tette, mot veg utan å søke kommunen om tillatelse. Innhegninga kan maksimalt vere 1,5 meter høg, og må ikkje hindre sikta langs vegen frå innkøyrsle til gardsplass, gangsti eller liknande. Dette følger av plan- og bygningslova § 20‐5 e), og SAK10 § 4‐1 (1) e.
Mindre innhegning vil seie opne, enkle og lette konstruksjonar som flettverksgjerde og andre gjerde som ikke er tette. Tette, tyngre gjerde, f.eks. skjermvegg eller der innhegning òg er støyskjerm, vil vere konstruksjonar som kan kreve løyve. Ver merksam på at planbestemmingar kan ha reglar om gjerde.
Her finn du svar på fleire vanlege spørsmål om søknadsplikt:
Må eg søke før eg bygger?
Det er viktig å merke seg at fritak frå søknadsplikta ikkje er det samme som eit løyve. Når du gjer eit tiltak som er unntatt søknadsplikt, er du sjølv ansvarleg for at tiltaket følger dei reglane som gjeld i plan- og bygningslova, byggeteknisk forskrift, kommuneplan, reguleringsplan og kommunale vedtekter. Tiltaket må heller ikkje vere i strid med anna regelverk. Det vil seie at du i mange tilfelle ikkje har lov til å utføre tiltaket. Det er derfor viktig at du set seg inn i kva du lovleg kan oppføree på eigedommen din.
Ver særskilt merksam på at du ikkje bygger over byggegrense mot veg, over leidningar i grunnen, eller i strid med utnyttingsgraden på eigedommen din.
Det er ofte avgrensingar ved tomta som gjer at tiltak ikkje kan oppførast, eller at du må søke om dispensasjon. Eksempel på dette kan vere at du ikkje kan bygge garasje utan å søke fordi det er ei byggegrense mot vegen, eller at tomta di er maksimalt utnytta. Det er då ikkje høve til å bygge meir på tomta. Utnyttinga av tomta finn du i reguleringsplanen eller kommuneplanen.
Direktoratet for byggkvalitet har laga ein rettleiar som hjelper deg å finne ut om du kan bygge utan å søke.
Unntaka frå søknadsplikt følger av saksbehandlingsforskrifta, Sak10
Tiltak untatt søknadsplikt
Hugs å undersøke
- utnyttingsgraden til tomta di. Mange tomter er fullt utnytta.
- om tiltaket krev dispensasjon.
- byggegrense langs veg.
Desse tiltaka er unntatt søknadsplikt
Frittliggande bygning
Det er unntak for søknadsplikt for enkelte frittliggande bygningar som ikkje skal brukast til bustad, og der verken samla bruksareal (BRA) eller bebygd areal (BYA) er over 50 m². Eksempel er garasje, uthus, verkstad, hobbybod, skrivestove, veksthus eller dokkestove.
- Mønehøgd skal ikkje vere over 4,0 meter, og gesimshøgd ikkje over 3,0 meter.
- Bygninga kan oppførast i éin etasje og kan ikkje underbyggast med kjellar.
- Tiltaket kan plasserast inntil 1,0 meter fra nabogrense og annan bygning på eigedommen.
- Bygninga må ikkje plasserast over leidningar i grunnen.
- Bygninga må ikkje komme i konflikt med plankart eller planbestemmelsar.
Mindre tilbygg
Tilbygg som ikkje inneheld rom til varig opphald eller bustad, og som verken har eit samla bruksareal (BRA) eller bebygd areal (BYA) på over 15 m², er unntatt søknadsplikt. Eksempel er bod, understøtta veranda eller ope overbygd inngangsparti.
- Tilbygget må vere understøtta.
- Tilbygget kan ikkje overstige to etasjar eller plan på det eksisterande byggverket.
- Tilbygget kan ikkje ha rom til bustad eller varig opphald. Det betyr at tilbygget ikkje kan innehalde kjøkken, stove, soverom, våtrom eller andre rom som inngår i hovuddelen av bustaden, slik som entré, gang eller isolert vinterhage.
Tilbygget må plasserast i tråd med plan- og bygningslova sine reglar om avstand. Dette inneber at avstanden til nabogrensa må vere minst halve høgda til bygget, og ikkje mindre enn 4,0 meter.
Mindre tiltak i eksisterande bygning
- Ikkje-berande vegg innanfor ei branncelle eller et lydområde.
- Installering, endring og reparasjon av våtrom i eksisterande byggverk innanfor ei brukseining eller branncelle.
- Installering og endring av enkle installasjonar i eksisterande byggverk innanfor ei brukseining eller branncelle.
- Installering, endring og reparasjon av eldstad i eksisterande byggverk innanfor ei brukseining eller branncelle.
- Reparasjon av bygningstekniske installasjonar, som for eksempel ventilasjonsanlegg, sanitæranlegg og heis, og varme- og kjøleanlegg. Reparasjon er ikkje lenger begrensa til dei installasjonane som er innanfor éi brukseining eller branncelle.
Mindre tiltak utendørs
- Levegg med høgd inntil 1,8 meter og lengd inntil 5,0 meter inntil nabogrense.
- Levegg med høgd inntil 1,8 meter og lengd inntil 10,0 meter, og avstand til nabogrense ikkje mindre enn 1,0 meter.
- Innhegning/gjerde mot veg med inntil 1,2 meter høgd. Innhegninga må ikkje hindre sikta i frisiktsonar mot veg. Mot nabo gjeld lov om grannegjerde, og dette er eit privatrettsleg forhold.
- Skilt- og reklameinnretning inntil 3,0 m² montert flatt på vegg. Unntaket omfattar ikkje montering av fleire skilt- og reklameinnretningar på samme fasade.
- Mindre forstøtningsmur på inntil 1,0 meter høgd og avstand frå nabogrense på minst 1,0 meter eller forstøtningsmur på inntil 1,5 meter høgd og avstand frå nabogrense på minst 4,0 meter. Muren må ikkje hindre sikta i frisiktsonar mot veg. Muren må ikkje vere i konflikt med byggegrenser.
- Mindre fylling eller planering av terreng. Tiltaket må uansett ikkje føre til meir enn 3,0 meter avvik frå opprinneleg terrengnivå i spredtbygd strok, eller 1,5 meter avvik frå opprinneleg terrengnivå i tettbygd strok. På tettbygd eigedom for rekke- eller kjedehus o.l. må avviket ikkje vere meir enn 0,5 meter frå opprinneleg terrengnivå. Avstand frå fyllingsfoten til nabogrensa må vere minst 1,0 meter. Endringar i terreng må ikkje hindre sikta i frisiktsonar mot veg.
- Graving for kablar.
- Lokal drenering, og reparasjonar ved rør- og leidningsbrot.
Intern veg på tomt og biloppstillingsplassar for tomta si bruk som ikke krev vesentleg terrenginngrep. Avstand til nabogrense må vere minst 1,0 meter.
Andre mindre tiltak som kommunen finn å kunne unnta søknadsplikt
- Varmepumpe i småhusbebyggelse, som er integrert arkitektonisk i bygninga.
- Handikaprampe i småhusbebyggelse. Rampen skal vere i tilknyting til inngangsparti i første etasje og inntil 3 m².
- Demonterbart mindre basseng (maks 7000 liter) eller badestamp (maks 2000 liter) på bebygd bustad/fritidseigedom. Bassenget/stampen skal ikkje vere nedgravd i bakken
- Utepeis og utegrill.
- Flaggstang, utan reklame, plassert på terreng i tilknyting til bustad, inntil 9 meter høg.